آداب و رسوم سیستان و بلوچستان زاهدان
پوشاک مردان: عمدتاً شامل دستار، سرپوش، پیراهن و شلوار است. به دستار در محل لنگوته (Longote) میگویند و بیشتر به رنگ سفید است. پیراهن مردان بلند و تا سر زانو است. به سه صورت چیندار، ساره (عربی) ترکدار استفاده میشود. نوع چیندار آن از کمر چین میخورد. معمولاً پیراهن به هر صورت که باشد، شلوارش نیز به همان صورت ساده یا چیندار خواهد بود. روی لباس مجالس و یا افراد مرفه ابریشمدوزی میشده است.در گویش محلی سیستان به شلوار، تمو یا تومون و به پیراهن پنر میگویند و نوع ترکدار آن را چل تریز مینامند که از قسمت زیر حلقة آستین به پایین حداقل از 34 ترک تشکیل شده است. همچنین مردان سیستانی جلیقهای روی پیراهن میپوشند که به آن باسکت یا جلزقه میگویند. پوشاک مردان سیستانی تا حدودی به پوشاک مردم خراسان کنونی شباهت دارد.
پاپوش مردان دو نوع است: چپلی یا چپت که رویه و تخت آن را لاستیکهای فرسوده اتومبیل تشکیل میدهند. و مردم فرودست از آن استفاده میکنند. نوع دوم آن را تارقی گویند که کفشی است تهیه شده از پوست گاو. تخت تارقی از لاستیک فرسوده و رویه آن بندهایی است که به صورت ضربدر، روی هم قرار گیرد و از چرم دوخته میشود. این کفش به اقشار متوسط تعلق دارد. سرداران، اقشار مرفه از کفشهای خارجی مد روز استفاده میکردهاند.
![]() |
![]() |
پوشاک زنان: سیستانی نیز ساده و با طرحهایی زیبا است. لباس زنان همچون مردان بلند و گشاد است. زنان سیستانی علاوه بر لباس سنتی و روزانة خود، نوعی لباس نیز جهت اعیاد و جشنها تدارک میبینند که در نوع خود هنرمندانه و زیباست. از مشخصات لباس روزمره زن سیستانی، نوعی سوزندوزی است که در حاشیة یقه و سرآستین لباس به کار میرود و در محل به آن “سیاه دوزی” گویند.این لباس از پیراهن و شلوار گشاد تشکیل میشود. بلندی پیراهن تا پایین زانو و دور کمر آن چیندار است. دستاری مستطیل شکلی نیز بر سر میبندند. پوشاک جشنها و مراسم شاد – که امروزه کمتر از آن استفاده میشود- متشکل از شلواری پرچین، پیراهنی تا بالای زانو با دو چاک از دو طرف است. همچنین دامنی پرچین که به آن تمو میگویند و تا سر زانو است، میپوشند. گشادی دور دامن به 9 متر میرسد. دستاری که در این لباس مورد استفاده قرار میگیرد، سه گوش است.
پاپوش زنان نیز همانند مردان از کفشهای تمام پلاستیکی است.